تصفیه فاضلاب شهری چگونه است و شامل چه مراحلی می شود؟
راهنمای جامع تصفیه فاضلاب شهری: مراحل، اهداف و تجهیزات مورد استفاده
فاضلاب شهری چیست؟
فاضلاب شهری به مجموعه پساب‌هایی اطلاق می‌شود که در جریان فعالیت‌های روزمره انسانی در مناطق مسکونی تولید می‌شوند. این پساب‌ها شامل آب‌های مصرفی ناشی از شست‌وشوی ظروف، حمام، نظافت سطوح، شست‌وشوی محوطه‌ها و همچنین روان‌آب‌های سطحی ناشی از بارندگی‌ها هستند. در این نوع فاضلاب، آلودگی‌های فیزیکی و زیستی (بیولوژیکی) بیشترین سهم را دارند، در حالی‌که مواد شیمیایی معمولاً در مقادیر کمتر یافت می‌شوند.
با این حال، به دلیل حضور مواد آلی، جامدات معلق، پاتوژن‌ها، فلزات سنگین و گاهی ترکیبات شیمیایی خطرناک، ورود مستقیم این فاضلاب‌ها به محیط زیست می‌تواند پیامدهای جدی برای منابع آبی، خاک و سلامت انسان‌ها به دنبال داشته باشد.
نکته قابل توجه این است که فاضلاب‌های تولیدشده در بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و صنایع، جزو فاضلاب شهری محسوب نمی‌شوند و به دلیل پیچیدگی بالا، نیازمند روش‌های خاص‌تری برای تصفیه هستند.
اهداف اصلی از تصفیه فاضلاب شهری
تصفیه فاضلاب شهری با اهداف مهمی صورت می‌گیرد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
-
ارتقای کیفیت پساب جهت بازگشت ایمن آن به محیط زیست مطابق با استانداردهای زیست‌محیطی
-
استفاده مجدد از آب تصفیه‌شده در صنایع، کشاورزی و فضای سبز
-
کاهش آلاینده‌ها از جمله مواد آلی، پاتوژن‌ها، فلزات سنگین و جامدات معلق
-
ضدعفونی و گندزدایی نهایی برای جلوگیری از انتشار عوامل بیماری‌زا
پکیج تصفیه فاضلاب کارواش فرآب تدبیر
شاخص‌های مهم در فرآیند تصفیه
-
BOD (اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی)
-
TSS (کل مواد جامد معلق)
-
حذف نیتروژن، فسفر و فلزات سنگین
عوامل مؤثر در انتخاب روش تصفیه فاضلاب شهری
با توجه به تنوع زیاد آلاینده‌ها، انتخاب روش مناسب برای تصفیه نیازمند بررسی دقیق پارامترهای زیر است:
-
شرایط محیطی و زیرساخت‌های موجود
-
نوع و میزان آلودگی در فاضلاب
-
دبی و حجم فاضلاب ورودی به تصفیه‌خانه
-
استانداردهای مورد انتظار از پساب خروجی
-
امکانات فنی و تجهیزات قابل دسترس
مراحل تصفیه فاضلاب شهری
1. پیش‌تصفیه (تصفیه فیزیکی)
هدف این مرحله حذف مواد جامد و زباله‌های درشت است:
-
آشغال‌گیری: با استفاده از توری‌ها و آشغالگیرهای مکانیکی یا دستی برای جداسازی مواد بزرگی مانند پارچه، پلاستیک و شاخه‌ها.
-
دانه‌گیری: جداسازی شن و ماسه با کمک نیروی گریز از مرکز در تجهیزات دانه‌گیر یا کلاسیفایر.
-
ته‌نشینی اولیه: حذف ذرات معلق کوچک‌تر در حوضچه‌های ته‌نشینی به‌وسیله لجن‌روب‌ها.
در صورت نیاز به کیفیت بالاتر، پیش‌تصفیه پیشرفته نیز شامل فیلترهای ریزتر اجرا می‌شود.
2. تصفیه بیولوژیکی
در این مرحله از میکروارگانیسم‌های هوازی و بی‌هوازی برای تجزیه مواد آلی و حذف پاتوژن‌ها استفاده می‌شود. روش‌های رایج:
-
هوازی: MBR، SBR، EAAS، CSAS، CPF
-
بی‌هوازی: UASB، ABR، UAFB
در بسیاری از موارد از ترکیب این روش‌ها جهت بهینه‌سازی فرآیند بهره گرفته می‌شود.
3. تصفیه شیمیایی
در این مرحله برای حذف مواد مقاوم به تجزیه بیولوژیکی از مواد شیمیایی استفاده می‌شود:
-
ضدعفونی نهایی: با استفاده از کلر، ازن یا اشعه UV
-
انعقاد و لخته‌سازی: با مواد شیمیایی نظیر پلی‌الکترولیت‌ها برای حذف ذرات ریز و فلزات سنگین
تجهیزات اصلی در تصفیه فاضلاب شهری
-
آشغالگیرهای مکانیکی و دستی
-
دانه‌گیرها و کلاسیفایرها
-
حوضچه‌های ته‌نشینی با لجن‌روب
-
سیستم‌های هوادهی سطحی یا عمقی
-
تابلو برق و تجهیزات کنترل و اندازه‌گیری
-
پکیج‌های تزریق مواد شیمیایی و سیستم گندزدایی