به همه ما روشن است که با افزایش روز افزون جمعیت در دنیا و همچنین کشور ایران، نیاز به مدیریت منابع آبی بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد. برای جبران کمبود منابع آبی، در اغلب کشورهای جهان اول از سال‌های قبل، سازمان‌های مدیریت زیست و دولت‌های آنها بیشتر به اهمیت و نیاز به استفاده از سیستم‌های تصفیه فاضلاب و بازیابی و استفاده بهینه‌تر از فاضلاب‌ها و پساب‌های تولیدی در صنایع و همچنین مصارف خانگی پی برده‌اند.
در ایران نیز در سال‌های اخیر، اقداماتی در جهت ایجاد شبکه‌های تصفیه فاضلاب در شهرهای بزرگ انجام شده است. ساخت پکیج‌هایی که در توسعه محله‌های مسکونی بدون دسترسی به شبکه فاضلاب اصلی نقش حیاتی ایفا می‌کنند امری بسیار حیاتی است. انواع سیستم‌ها و پکیج‌های تصفیه فاضلاب انسانی برای مناطق مسکونی در تغییرات جدید در صنعت مسکن نه تنها باید در دوره طولانی مدت قابل کنترل و پایدار باشند، بلکه باید از نظر بهره‌وری، نگهداری و کاهش اثرات زیست محیطی نیز از کیفیت بالایی برخوردار باشند.
فاضلاب بهداشتی چیست؟
به کلیه فاضلاب‌های تولید شده در سرویس‌های بهداشتی، شستشوی ظروف، استحمام، شستشوی سطوح و لباسشویی فاضلاب بهداشتی یا انسانی گفته می‌شود. مهم‌ترین ویژگی این فاضلاب‌ها حجم بسیار بالای مواد شوینده بوده و ورود مستقیم آنها به طبیعت نه تنها باعث آلوده شدن آن می‌شود، بلکه حجم بسیار زیادی از آب‌ها را هدر می‌دهد. با توجه به وجود بحران خشکسالی و کم‌آبی در ایران و سایر کشورها، تصفیه فاضلاب‌های انسانی اهمیت زیادی پیدا نموده و شیوه‌های مختلفی برای افزایش کیفیت و استفاده مجدد آنها ارائه شده است.
پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی
پکیج تصفیه فاضلاب انسانی (بهداشتی) که از انواع پرکاربرد پکیج‌های تصفیه فاضلاب در ایران است، در واقع پکیج، مخزن فلزی، بتنی یا پلی اتیلنی می‌باشد که با روش‌ها و فرآیندهای متعدد امکان تصفیه فاضلاب را دارد و اثر آلاینده‌های موجود در فاضلاب را کاهش می‌دهد. این پکیج یک سیستم تصفیه فاضلاب کوچک است که در محل‌هایی مانند کارخانه‌ها، خانه‌ها، ویلاها، هتل‌ها، رستوران‌ها، فروشگاه‌ها و… استفاده می‌شود. این سیستم‌ها شامل تجهیزات و دستگاه‌هایی هستند که فاضلاب را در مرحله اول از طریق یک چاه جمع‌آوری فاضلاب، به داخل مخزن پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی منتقل می‌کنند.
تجهیزات موجود در پکیج، شرایطی را فراهم می‌کنند تا فاضلاب پس از تصفیه شدن، قابلیت استفاده مجدد در منابع پذیرنده‌ای مانند چاه جاذب، آب‌های سطحی، آبیاری فضای سبز را داشته باشد و یا با برگشت به خط تولید صنایع جهت شستشوی اولیه قابل استفاده باشد. در مخزن پکیج، فاضلاب با استفاده از روش‌های مختلفی مانند آشغالگیری، چربیگیری، تصفیه بیولوژیکی، فیلتراسیون و گندزدایی، تصفیه می‌شود و به آب پاک تبدیل می‌شود.
کاربرد پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی
با توجه به اینکه این پکیج‌ها حجم بسیار زیادی از آلاینده‌های موجود در پساب‌های انسانی را از بین می‌برند، لذا می‌توان آب خروجی از آنها را در سایر مصارف استفاده نمود. لازم به ذکر است که خروجی پکیج تصفیه فاضلاب انسانی قابل استفاده به عنوان آب شرب نبوده و می‌توان در کشاورزی و باغداری آنها را به کار برد. از جمله موارد کاربرد این پکیج‌ها عبارتند از:
-
تصفیه فاضلاب تولید شده در کمپ‌های آموزشی و نظامی
-
تصفیه فاضلاب تولید شده در مجتمع‌های مسکونی که امکان اتصال به شبکه فاضلاب شهری را ندارند
-
تصفیه فاضلاب مراکز تفریحی، مجتمع‌های توریستی، هتل‌ها و رستوران‌های بزرگ
-
تصفیه فاضلاب‌های تولید شده در کارخانجات و صنایع و کارگاه‌های صنعتی
انواع روش‌های تصفیه فاضلاب انسانی
هر فرآیند تصفیه پساب انسانی شامل سه روش اصلی فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی است که هر یک به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر، به تکمیل فرآیند تصفیه کمک می‌کنند.
روش فیزیکی
روش فیزیکی به تمام مراحل تصفیه اطلاق می‌شود که در آن از مواد شیمیایی یا باکتری‌ها استفاده نمی‌شود. این روش شامل مراحل مختلفی همچون آشغالگیری، متعادل‌سازی، زلال‌سازی و فیلتر شنی است. در برخی مواقع، برای تسریع فرآیند ته‌نشینی در مرحله زلال‌سازی، از مواد شیمیایی استفاده می‌شود.
روش بیولوژیکی
روش بیولوژیکی فرآیندی است که در طبیعت به طور طبیعی رخ می‌دهد، اما در سیستم‌های تصفیه پساب انسانی این روش با استفاده از هوادهی مصنوعی، سرعت بیشتری پیدا می‌کند. در این روش، میکروارگانیسم‌ها نقش اصلی را در تجزیه و تصفیه مواد آلاینده ایفا می‌کنند.
روش شیمیایی
کلرزنی مهم‌ترین روش شیمیایی است که در تصفیه پساب به کار می‌رود. علاوه بر آن، در مواردی که فرآیند زلال‌سازی به طور کامل انجام نشده باشد، از برخی منعقدکننده‌ها مانند پلی آلومینیوم کلرید در مخزن زلال‌ساز برای بهبود ته‌نشینی استفاده می‌شود.
تصفیه فاضلاب؛ قدمی مهم به سوی آینده‌ای پایدار
مشخصات فنی پکیج تصفیه فاضلاب انسانی
پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی شامل یک بدنه اصلی است که تمامی مخازن مختلف درون آن قرار می‌گیرند. جنس بدنه اصلی می‌تواند با توجه به نظر مهندسین طراح، سازنده و یا سفارش کارفرما تغییر کند. درون این بدنه از مخازن متنوعی استفاده می‌شود که در ادامه به شرح آنها می‌پردازیم.
ایستگاه پمپاژ فاضلاب
ایستگاه پمپاژ فاضلاب همیشه پیش از پکیج تصفیه نصب می‌شود، چرا که سیستم لوله‌کشی فاضلاب اغلب در زیرزمین و سطوح منفی قرار دارد. وظیفه این ایستگاه پمپاژ، انتقال فاضلاب جمع‌آوری‌شده از زیرزمین به درون دستگاه تصفیه است.
متعادل‌ساز
با توجه به تغییرات جریانات فاضلاب در طول شبانه‌روز، مخزن متعادل‌ساز به عنوان یک تنظیم‌کننده جریان و کیفیت فاضلاب در سیستم تصفیه فاضلاب بهداشتی استفاده می‌شود. ابعاد این مخزن بر اساس زمان ماند طراحی شده توسط مهندسین و عواملی مانند دبی فاضلاب ورودی، جمعیت تحت پوشش و ابعاد مخازن بعدی تعیین می‌شود.
مخزن هوادهی
مخزن هوادهی قسمت اصلی تصفیه خانه فاضلاب است که در آن فاضلاب توسط میکروارگانیسم‌ها تصفیه می‌شود. در این بخش، هوادهی عمقی با استفاده از لوله‌های انتقال هوا و دیفیوزرهای نصب‌شده در کف مخزن انجام می‌شود تا هوای تولیدی به فاضلاب منتقل گردد.
مخزن زلال‌ساز
پس از تجزیه مواد آلی توسط میکروارگانیسم‌ها، فاضلاب تصفیه‌شده به همراه زیست‌توده‌های معلق در آن باقی می‌ماند که نیاز به ته‌نشینی دارند. مخزن زلال‌ساز این امکان را فراهم می‌آورد تا مواد معلق به‌خوبی در کف مخزن ته‌نشین شوند. این مخزن به شکل مخروطی طراحی شده تا ته‌نشینی بهتر این مواد صورت گیرد.
مخزن هاضم لجن
لجن‌های ته‌نشین‌شده در کف مخزن زلال‌ساز توسط پمپ‌های مخصوص به مخزن هاضم لجن منتقل می‌شوند. در این مخزن، لجن‌ها بخش‌هایی از آب خود را از دست داده و تا حدودی تصفیه می‌شوند. این مخزن باید در فواصل زمانی مشخص تخلیه شده و یا لجن‌ها از طریق فیلتر پرس آبگیری و در محل دفن زباله دفع شوند.
کلرزنی
آخرین مرحله در فرآیند تصفیه، کلرزنی است. در این مرحله، پساب تصفیه‌شده جهت ضدعفونی و از بین بردن ویروس‌ها و عوامل بیماری‌زا تحت کلرزنی قرار می‌گیرد، پیش از آنکه به محیط زیست تخلیه شود.
مزایای استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی
محصولات حوزه تصفیه آب و فاضلاب شرکت مهندسی فرآب تدبیر تصفیه در محیط‌های صنعتی، نظامی و مسکونی متعددی مورد استفاده قرار گرفته است. اصلی‌ترین دلیل این استقبال، مزایا و ویژگی‌های مثبت و منحصر به‌فردی است که در این پکیج‌های تصفیه از جمله پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی در نظر گرفته شده است. مهم‌ترین مزایای استفاده از این پکیج‌ها عبارتند از:
-
برخورداری از کارایی لازم در تصفیه انواع فاضلاب بر اساس طراحی مناسب آن
-
داشتن کلیه واحدها و سیستم‌های مورد نیاز تصفیه و عدم نیاز به هرگونه لوازم جانبی برای انجام عملیات تصفیه
-
اشغال فضای کمتر و امکان تغییر ابعادی بر اساس شرایط محل نصب
-
تولید پساب با کیفیت بالا (عاری از هر گونه آلودگی و بو)
-
قابلیت جابجایی پکیج در صورت نیاز به جابجایی‌های متعدد
-
سرعت بالا در ساخت، نصب و راه‌اندازی پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی
-
قابلیت ارتقاء با توجه به تغییرات شرایط محیط و تصفیه‌خانه
-
مصرف انرژی پایین
